Pankreas, midenin arka tarafında bulunan, sindirimde görevli olan ve bunun yanı sıra kan şekerinin seviyesini kontrol etmeye yardımcı olan hormonları üreten bir organdır. Pankreas kanseri, genellikle pankreas kanallarındaki hücrelerde görülmektedir. Daha sık erkeklerde görülmekte ve 40 yaş üzeri kişilerde ortaya çıkmaktadır. Erken evredeyken belirti göstermeme ihtimali yüksektir. Bu nedenle düzenli olarak kontrollere gidilmeli ve yazının devamında bahsedeceğimiz risk faktörlerine karşı dikkatli olunmalıdır.
Pankreas Tümörü Çeşitleri
Pankreas tümörünün iki çeşidi vardır. Ekzokrin tümörler ve endokrin tümörler olarak ayrılmaktadır. Ekzokrin tümörler en sık görülen çeşittir. Ameliyat, kemoterapi, radyasyon tedavisi ile süreç işlemektedir. Endokrin tümörler ise daha nadir görülmektedir. Pankreasın içerisinde dağılmış hücrelerde bulunmaktadır.
Pankreas Kanserinin Evreleri
Pankreas kanseri evreleri, hastalığın tanı sürecinde belirlenen ve tedaviye de yardımcı olan bir durumdur. 1. evre pankreas kanserinde tümör sadece pankreasın içerisinde ve küçük boyuttadır. 2. evre kanserde tümör büyümüş ve pankreasın dışına yayılmaya çalışmaktadır. Tümörün boyutu da 4 cm’dir. 3. evrede tümör pankreasa ve lenf düğümlerine yayılmış haldedir. Uzak organlara yayılması ve artık oldukça ilerlemesi ise 4. evrede olacaktır. Son evredeki kanserde artık tümörlü bölgeleri temizlemek zor olacağı için hastanın genel sağlık durumunu iyileştirmeye ve yaşam kalitesini yükseltmeye yönelik tedaviler uygulanmaktadır.
Pankreas Kanseri Nedenleri
Pankreas kanserine neden olan risk faktörleri; sigara kullanımı, şeker hastalığı, fazla kilo-obezite, alkol tüketimi, aileden genetik geçiş ve kronikleşen pankreas iltihabıdır. Bunlardan dolayı pankreas hücrelerinin genetik yapısı bozulur ve kontrolsüz şekilde büyümeye, bölünerek lenf sistemine yayılım gösterebilirler. Genetik yatkınlık ve ailede pankreas kanseri olması, bu hastalığın oluşma nedenleri arasındadır.
Pankreas Kanseri Belirtileri
Pankreas tümörü, ilk zamanlarda herhangi bir belirti göstermeden ilerleyebilmektedir. İleri evredeki pankreas tümörünün belirtileri arasında şunlar yer alabilir;
- Karın ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Sarılık
- İshal
- Ateş
- Kilo kaybı
- Bel, sırt ağrısı
- Halsizlik
Diyabet başlangıcı da bir çok pankreas tümörü gelişen hastada ilk belirti olarak görülebilmektedir. Ailesinde şeker hastalığı öyküsü olan kişiler, bu kansere yakalanma noktasında risk taşıyor olabilir.
Pankreas Kanseri Tanısı
Pankreas kanseri belirtileri taşıyan kişiye; kan testi, ultrason, bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme testleri uygulanarak kanser tanısı konulabilmektedir. Bu kanseri ERCP (endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi) yöntemiyle de teşhis etmek mümkündür. Teşhis konulurken kanserde büyüme olup olmadığı ve tedavinin nasıl olacağı da belirlenmektedir. Pankreas kanserinin tamamen tanısını koyabilmek için biyopsi gereken hastalar olabilmektedir. Biyopsi, görüntüleme yöntemi ile iğneyle veya endoskopi yöntemiyle alınabilir.
Pankreas Kanseri Tedavisi
Pankreas kanserinin tedavi edilebilmesi için hastanın durumu önemlidir. Kanserin evresi bu noktada önemlidir. Erken evredeki bir hasta için cerrahi tedavi uygulanabilmektedir. Pankreas kanserinde cerrahi tedavide kanserin bulunduğu konuma göre ameliyatın süreci değişmektedir. Whipple prosedürü; pankreasın baş kısmında bulunan tümörler için uygun bir ameliyat tekniğidir. Bu teknikte pankreasın baş kısmındaki tümörlü alan ve tümörün yayıldığı mide, bağırsak gibi organların bölümleri kesilerek çıkartılmaktadır.
Pankreasın kuyruk denen sol tarafında, son kısmında yer alan bir tümör varsa; pankreasın son kısmı ile bu çevrede yer alan dalak birlikte çıkartılabilmektedir. Pankreas kanseri ameliyatından sonra kemoterapi ve radyasyon tedavisi patoloji raporu neticesine göre uygulanabilmektedir. Bu tedavilere de adjuvan tedavi adı verilmektedir.
Pankreas kanseri nasıl önlenebilir?
Sigara içmemek, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, alkol tüketimini azaltmak ve diyabeti kontrol altında tutmak riski azaltabilir.
Pankreas kanseri genetik midir?
Aile bireylerinde pankreas kanseri öyküsü bulunan kişilerde hastalığın görülme riski artabilir. Genetik testler bazı kişiler için önerilebilir.
Pankreas kanseri kilo kaybına neden olur mu?
İştahsızlık, sindirim bozuklukları ve vücudun besinleri düzgün emememesi nedeniyle ciddi kilo kaybı görülebilir.
Pankreas kanseri kemoterapi ile iyileşir mi?
Kemoterapi, kanserin yayılmasını yavaşlatabilir ve belirtileri hafifletebilir, ancak genellikle tam iyileşme sağlamaz.
Pankreas kanseri kansızlığa neden olur mu?
Pankreas kanseri hastalarında iştahsızlık, sindirim bozuklukları ve kanserin vücut üzerindeki etkileri nedeniyle kansızlık (anemi) gelişebilir.
Pankreas kanseri kan testleriyle tespit edilebilir mi?
Bazı tümör belirteçleri (örneğin CA 19-9) kan testlerinde yüksek çıkabilir, ancak kesin tanı için görüntüleme ve biyopsi gereklidir.
Pankreas kanseri hangi organlara yayılabilir?
En sık karaciğer, akciğer, mide, bağırsaklar ve lenf düğümlerine metastaz yapar. İleri evrelerde kemiklere ve peritona (karın zarı) da yayılım gösterebilir.
