Karaciğer kanseri, karaciğerdeki hücrelerden köken alan bir kanser türüdür. Karaciğer; karnın sağ üst kısmında diaframın altında, midenin üstünde yer alır. Karaciğer içerisinde birçok farklı tipte kanser gelişebilmektedir. Karaciğer kanserinin en yaygın tipi, hepatoselüler karsinomdur. Amerika’da yılda 18.000 yeni primer karaciğer kanseri görülmektedir. Diğer tipler (intrahepatik kolanjiyokarsinom, hepatoblastom gibi) ise daha nadir görülür.
Karaciğere yayılım göstermiş olan kanserler, karaciğer hücrelerinden köken alan kanserlerden daha yaygın görülmektedir. Kanser; kolon (kalın barsak), akciğer ya da meme gibi vücudun başka bir alanında başlamaktadır ve karaciğere yayıldıktan sonra; karaciğer kanseri isminden daha ziyade, metastatik kanser olarak isimlendirilmektedir. Bu tarz kanserler, köken aldığı organın ismiyle anılmaktadır (kalın barsaktan köken alıp karaciğere yayılım göstermiş olan kanserin “metastatik kolon kanseri” olarak adlandırılması gibi). Karaciğere en sık metastaz yapan tümörler kolon kanserleridir ve tedavide cerrahi öncelikle düşünülmekle birlikte cerrahi için uygun olmayan hastalara yapılacak farklı tedavi seçenekleri de mevcuttur.
Karaciğer Tümörleri Belirti ve Bulgular
Çoğu kişi primer (karaciğerden köken alan) kanserlerin erken döneminde herhangi bir belirti ve bulgu göstermemektedir. Belirti ve bulgular ortaya çıktığında ise şunları içerebilir;
- Nedeni belirsiz kilo kaybı
- İştah kaybı
- Üst karın ağrısı
- Mide bulantısı-kusma
- Genel halsizlik ve yorgunluk
- Karın şişkinliği
- Ciltte ve gözlerin beyaz kısmında sarı renk değişikliği (sarılık)
- Beyaz renkli, kireç benzeri dışkılama
Karaciğer Tümörleri Nedenleri
Karaciğer kanseri, karaciğer hücrelerinin DNA'larında değişiklikler (mutasyonlar) geliştiğinde ortaya çıkar. Bunun bir sonucu, hücrelerin kontrolden çıkmaya başlayıp sonunda bir tümör, yani kanserli hücrelerden oluşan bir kitle oluşturmasıdır. Kronik hepatit enfeksiyonlarında olduğu gibi, bazen karaciğer kanserinin nedeni bilinmektedir. Ancak bazen karaciğer kanseri, altta yatan hastalığı olmayan kişilerde meydana gelir ve buna neyin sebep olduğu net değildir.
Karaciğer Tümörleri Risk Faktörleri
Primer karaciğer kanseri riskini artıran risk faktörleri şunları içermektedir;
- Kronik Hepatit-B (HBV) ve Hepatit-C (HCV) enfeksiyonları.
- Siroz.
- Bazı kalıtsal karaciğer hastalıkları. Hemokromatozis (karaciğerde demir birikimi ile seyreden genetik bir hastalık) ve Wilson Hastalığı (karaciğerde bakır birikimi ile seyreden genetik bir hastalık) gibi kalıtsal karaciğer hastalıkları karaciğer kanseri oluşma riskini artırabilmektedir.
- Şeker Hastalığı (Diabet). Kan şekeri bozukluğu ve düzensizliğine sahip kişiler, diğer kişilere kıyasla karaciğer kanseri açısından daha yüksek riske sahiptir.
- Alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı. Karaciğerde yağ birikimi, karaciğer kanseri riskini artırmaktadır.
- Aflatoksin maruziyeti. Aflatoksinler, kötü depolanan mahsuller üzerinde büyüyen küfler tarafından üretilen zehirlerdir. Tahıllar ve sert kabuklu yemişler gibi mahsullerde bulunabilir.
- Aşırı alkol tüketimi.
Karaciğer Tümörleri Tanısı
Tanı için öncelikli olarak hastanın şikayetleri dinlenir ve fizik muayene ile değerlendirilir. Ardından laboratuar testleri istenir. ( Tam kan sayımı, biyokimyasal parametreler, ve tümör belirteçleri). Ve radyolojik görüntüleme tetkiklerine başvurulur. Bunlar ultrasonografi (USG), Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans (MR), Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) olarak istenebilir. Bu tetkikler sonucunda karaciğerdeki kitlenin başka bir organdan kaynaklandığı (metastaz) düşünülüyorsa endoskopi veya kolonoskopi istenebilir. Eğer ek odak yok ise esas olarak karaciğerden kaynaklandığı düşünülür.
Karaciğer Tümörleri Tedavisi
Karaciğer kanseri için tedavi planı hasta özelinde oluşturulur. Karaciğerdeki kitlenin çıkarılması, eğer kitle büyük veya çok sayıda kitle mevcut ise karaciğerin bir kısmının / yarısının çıkarılması işlemi de uygulanabilir. Bu cerrahi prosedürler laparoskopik (kapalı) veya açık teknikle gerçekleştirilebilmektedir. Operasyon sonrasında ise hastaya sistemik tedaviler (kemoterapi) uygulanabilir. İlerlemiş kanseri olan hastalar için ise bölgesel olarak tümör küçültücü işlemler uygulanabilir (kemoembolizasyon, embolizasyon). Tedavi planı hastanın yanıtına göre bireyselleştirilmeli ve modifiye edilmelidir.
